ئایا فارسەكان باجی تاوانكاریەكانیان دەدەن كە لە عێراق و سوریا ئەنجامیان داوە ؟!
.jpg)
ئایا فارسەكان باجی تاوانكاریەكانیان دەدەن كە لە عێراق و سوریا ئەنجامیان داوە ؟!
وه‌رگێڕان و ئاماده‌كردنی: میران شێخانی
ناڕەزایەتیەكان لە ئێران چەند هەفتەیەكیان تێپەڕاندووە، تاكو ئێستا به‌رده‌وامه سەرەڕای نە بوونی توانای تەواو بۆ شیكردنەوەی ڕەگەزە بەهێزو لاوازەكان بۆ ئەم دیاردەیە، بەشێوه‌یه‌كی خێرا بڵاوده‌بێته‌وه به زۆربەی شارە ئێرانیەكان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ڕه‌گه‌زه كه‌مینه‌كان پشتگیری ده‌كه‌ن، هه‌ڵئاوسانی ئابووری و دروستبوونی هەژاری و بڵاوبونەوەی بێكاری كە ڕێژەكەی 25% ی تێ پەڕاندووە بەپێی ئامارە ڕەسمیەكان بزوێنەری سەرەكی ئەو ناڕەزایەتیانەن.جگە لە دۆسیەی كۆمپانیاكانی دامەزراندن كە پارەی ملیۆنان خەڵكیان لە شارە جیاوازەكان دزی ، ئه‌مه‌ش له ژێر چاودێری بەرپرسانی دەوڵەتداكراوه، وە ئەم ناڕەزایەتیانە جیاوازە لە هی ساڵی 2009 كە تەنها لە سنووری تاران بوو بە سەركردایەتی باڵێكی چاكسازی لە چوارچێوەی كێبڕكێ كردن لەگەڵ پارێزكارەكان لەسەر وەرگرتنی دەسەڵات.
بەرچاوترین دیاردە كە دەتوانین لە ڕێگەی ئەو وێنەو ڤیدیۆیانەی كە بڵاو دەبنەوە بەدی بكەین شكانی بەربەستی ترسە لەلای هاونیشتمانیانی ئێران، وە سەرەڕای ئەوەی خۆپیشاندانەكان ڕۆژ لە دوای ڕۆژ پاڵپشتی زیاتر پەیدادەكەن، وە گومانده‌كرێت ڕووباری خوێن هه‌ڵبستێ، حاڵەتی سەركوتكردن زیاد دەكات كە تەنها دوو ئەگەر هەیە لەو حاڵەتە و سێیەمی نیە: یەكەمیان پەیوەندی دارە بە سەركوتكردنی ئەو ناڕەزایەتیانە، یاخود بەدیهاتنی مەبەستی سەرەكی لە ئەنجامدانیان وە ئەوەشی پەیوەندی دارە بە ڕووخانی ڕژێمی علی خامەنی، لێرەدا لیستیی داواكاریەكان دەتوانرێت لەو ڕەگەزانە بێت كە دەتوانرێت پشتی پێ ببەستین لە شیكردنەوەی ئەوەی كە ئایا لە چەند ڕۆژی داهاتوو لە ئێران چی ڕوو دەدات و دوای ئەوە چی لێ دەكەوێتەوە. ڕۆژئاوا هەلێكی گەورەی دا بە ئێران لەڕێگەی ڕێككەوتنی ئەتۆمی كە لە ڕێگەیەوە سزاكانی سەر ئێران كەم كرانەوە وەهەروەها پێدانەوەی ملیارات دۆلاری ئێران كە لەلایەن وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكی دەستی بەسەردا گیرابوو، بەڵام ئەمە كاریگەری باش و ئیجابی نەبوو بۆ گەلی ئێران بەڵكو به‌شداریكردنی ئێران لە ناوچەكانی دەوروبەری وەك عێراق و سوریا و یەمەن زیادیكرد، ئەمەش جەخت دەكاتەوە لەسەر ئەوەی ئێران ڕۆڵی پارسەنگی تەرازوو دەبینێ لە سیاسەتەكانی ڕۆژئاوا لە ناوچەكەدا، دوای ڕوخانی سەدام حسێن، ئێران دەستوریدا بە هەڵمەتكردن بۆ سەركەوتن بەسەر هێزە سوننیەكانی عێراق كە دیارترین جێگرەوە بوون بۆ ڕژێمی بەعس لە عێراق، وە ئەم كارەی ئێران هەرگیز نەدەگونجا لەگەڵ ئارەزووەكانی نەتەوە یەكگرتوەكان، لەبەرئەوە هەر شۆڕشێك كە دەكرێ لە نیزامی دینی، ئێران دەبات بەرەو گۆڕانی تەرازووی هێز لە ناوچەكەدا وە كاریگەری خراپ دەكاتە سەر پڕۆژەی سەربازیەكانی ئەمریكا. وە سەبارەت بە سوریا و لوبنان كارەكە بەهەمان شێوەیە كارە لە پێشینەكانی نەتەوە یەكگرتوەكان و ڕۆژئاوا بوونی هێزێكە كە پاریزگاری بكات لە ئاسایشی دوڵەتی عیبری (ئیسرائیل و خاكی فەڵەستین) وە بەردوامبێ لەسەر پارێزگاری كردن لە بەرقەراربوونی بەرەی باكور بۆ سوپای ئیسرائیل و كەوتنی حزب الله و یان ڕژێمی سوریا كە ئێران پاڵپشتی كردوە لەسەرەتاكانی دەستپێكردنی شۆڕشی سوننی لەسەری، واتای ئەوە دەدات كە بەدیلێكی سوننی هەیە كە تێڕوانینەكانیان بە تەواوی جیاوازە لەگەڵ بەرژەوەندیەكانی واشنتۆن لە ناوچەكەدا. ڕژێمی خامەنی لە ئێران خزمەتی مەزنی كردووە بەو هێزە ڕۆژئاواییانەی كە دەجەنگن لەگەڵ گروپە ئیسلامیە چەكدارەكان لە دیارترینی پێشكەشكردنی زانیاری موخابه‌راتی لە سەردەمی سەرۆكایەتی محمد خاتەمی بۆ ئەمریكیەكان لە ساڵی 2001 دەربارەی گرنگترین پێگەكانی بزوتنەوەی تاڵیبان و ڕێكخراوی قاعیدە لە ئەفغانستان، بەهەمان شێوەی كە لەگەڵ ڕژێمی عێراقی كردی و كەوتنی ڕژێمی سەدام حسێن لەلایەن ئەمریكیەكان، بە هەمان شێوە ئێران بەو هێزەی ئێستای ڕۆڵ دەبینێت وەك ئامرازێكی فشار لەسەر توركیا بۆ وەستاندنی توركیا و كۆنتڕۆلكردنی فراوانبوونەكانی لە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست . هۆكارێكیتر كە نیزامی دینی لە ئێران ناچاردەكات پاریزگاری بكات لە سەركوتكردنی شۆڕشی ئێستا بەهەموو ڕێگایەك و تەسلیم نەبوون بۆی، ڕەخساندنی هەلێكی زێڕینە بۆ كەمە نەتەوایەتیەكان وەك عەرەب و كورد و ئێزیدیەكان و به‌لوش... و چەندانی تریش بۆ بەرزكردنەوەی سەقفی داواكاریەكانیان بۆ چاككردنی ڕژێم یان بەردەوامبوون لە فشار خستنە سەری، وە لە حاڵەتی بەردەوامبوونی جیهانی ڕۆژئاوا لە سەیركردنی بەرژەوەندیەكانی وە زاڵكردنی بەرژەوەندیەكانی بەسەر مافی خەڵكانی ئاسایی كەمینە زوڵم لێكراوەكان لە ئێران هەڵوێستی ڕۆژئاوا كەموكوڕی دەبێت و بەردەوام دەبێت لە گرتنی عەساكە لە ناوەڕاستیەوە تاوەكو پارسەنگی تەرازووەكە بەلای لایەنێكدا دەكەوێت. دەزگای ئەمنی ئێرانی سەرقاڵە لە گەڕان بەدوای ئامرازێك بۆ سەركوتكردنی خۆپیشاندانەكان، لە كاتێكدا دەزگای موخابه‌راتی پێویستە سەرقاڵبێ بە دۆزینەوەی ڕێگایەك بۆ پاڵپشتی كردنی كەمە نەتەوایەتیەكانی ناوەخۆی ئێران، وە هەروەها بەشداری كردن لە لە دووبارە داڕشتنەوەی ئۆپۆزیسۆنی ئێرانی وە دروستكردنی پێگەیەك بۆی لەچوارچێوەی بارودۆخی شۆرش و بەتواناكردنی ئۆپۆزسیۆن لە ئاڕاستەكردنی شەقام و پاڵپشتی كردنی و بەرزكردنەوەی كاراییەكەی. علی خامەنەئی درێژە پێدەری رژێمی خومەینی بەهیلاك چووە كە ئینقیلابی كرد بەسەر شا محمد ڕەزای پەهلەوی ساڵی 1979م وە ئینقیلابەكە جێبەجێ كرا دوای ململانێیەكی درێژ لە نێوان لۆبی ئەمریكی لە ئێران كە بە هێز فەرمانڕەواییی دەكرد و لەنێوان ئەو مەرجەعە دینیانەی كە بە پشت بەستن بە هەڵەو ناڕێكیەكانی رژێمی دەسه‌ڵاتدار بنەما نەتەوەییەكانیان دانابوو، وە خەڵكی هەژارو سادە كە كینە لە دڵ بوون بەرامبەر بە سەركوتكاریەكان، هەر بۆیە لە نەخشەی دیمۆغرافیای ئێران كە نەخشەیەكی فراوانە جگە لەو فارسانەی كە دەسەڵات لە نێوانیان دەگوازرایەوە بۆ یەكتر كەسی تری تیادا دەرنەكەوت، وە هاتنی هەر دیموكراسیەتێك بۆ ئێران دەتوانێ كاریگەری بكاتە سەر پێگەو دەسەڵاتیان وە ئەمەش نە لە بەرژەوەندی ئەوان و نە لە بەرژەوەندی ڕۆژئاوادا نیە، هەر بۆیە تاكە بژاردەی بەردەم فارس وەك نەتەوەیەك ملكەچبوون و قبوڵكردنی ئەنجامدانی چاكسازیە لەلایەن دەسەڵاتی علی خامەنەئی پێش پەنابردنە بەر هێز ، میلیشیاكانی ئێران كوشتاریان لە هەموو شوێنێكی جیهانی عەرەبی بڵاو كردەوە بۆ پەیداكرنی پێگەو دەسەڵات، وە كوشتنی زیاتری كورد یا به‌لوش یا توروكمان و ئێزیدی كه‌زیانی بۆی نیە بۆ پاراستنی دەسەڵاتەكەی .. جگە لەوەی بەشێكی گەورە لە بودجەی دەوڵەتی فارس بەبێ چاودێری تەرخانكراوە بۆ ناوەندەكانی فێركردنی دینی كە پیاوانی خامەنەئی و پارێزگارەكان سەرپەرشتیان دەكەن، ئەوانیش بە چینێكی زەنگین لە كۆمەڵگای ئێرانی كە توانیویانە ئیمپراتۆریەتێكی ئابووری ئەمنی بەهێز دروست بكەت كە سوپای پاسداران سەرپەرشتی دەكەن و تەنازولی لێ ناكەن تەنها بە كینەی خۆیان نەبێ.
تایبه‌ت به پێگه‌ی هه‌واڵی دووربین
|